Direnç Renk Kodları

Merhabalar, Temel elektrik ve elektronik ile ilgili bu yazımızda, “Direnç Renk Kodları – En Basit Direnç Değeri Hesaplama” konusunu işleyeceğiz. Direnç renk kodları nasıl okunur? renk sayı değerleri nedir? 4 bant, 5 bant, 6 bant dirençler, 0.1 ohm ve 1 ohm direnç renk kodları nasıl okunur? Direnç renk sayı değerlerinin en basit şekliyle hesaplanma yöntemini ayrıntılı olarak anlatmaya çalışacağım. Temel Elektrik ve Elektronik Makale: 6

DİRENÇ RENK KODLARI:

Sabit dirençlerin değeri genellikle üzerine yerleştirilen renk bantları yardımı ile bulunur. Renk bantları sayısı 4 renk, 5 renk veya 6 renk yapılırlar. En çok kullanılan 4 bant renkli dirençlerdir. Direnç üzerindeki renkler okunarak direncin değeri ve toleransı okunabilir. Renklere karşılık gelen sayılara ait çizelge aşağıda verilmiştir.

Direnç Renk Kodları Bandı

Hafızada kalması için her rengin baş harflerinden alınarak bir kelime türetilmiştir. (SOKAKTA SAYAMAM GİBİ) Bu cümlede sesli harfleri çıkarttığınızda geriye kalan harfler direncin renk değerlerini ifade etmektedir. (S-K-K-T-S-Y-M-M-G-B)

Sokakta Sayamam Gibi Direnç Renkleri

Direnç okuması yapılırken direnç üzerindeki ana renklerin başladığı kısım sol tarafta tolerans rengin olduğu kısım (Gümüş, altın) sağ tarafta olacak şekilde tutulur. Ana renkler direncin tel kısmına daha yakın olarak kodlanmıştır. Bundan dolayı direnci okumak için, tel kısmına daha yakın olan renk başlangıcını sol tarafa gelecek şekilde tutmamız gerekir.

Aşağıdaki tabloda 4 renkten oluşan direnç renk tablosu görülmektedir.

4 Bant Direnç Renk Tablosu

Renk değerleri okunurken;

Birinci renk değeri tablodan okunarak rakam değeri direk yazılır.

İkinci renk değeri tablodan okunarak rakam değeri diğer rakam değerinin sağına direk yazılır.

Üçüncü renk değeri tablodan okunarak rakam değeri kadar diğer rakamların yanına 0 eklenir. Ya da 10renk değeri olacak şekilde çarpım yapılır.

Örnek Resimli Uygulama:

Örnek Direnç Hesaplama

Örnek1: Resimdeki direncin değeri ve toleransı nedir?

1 Kohm Direnç

Çözüm:

  1. Renk = Kahverengi = 1
  2. Renk = Siyah =0
  3. Renk Çarpan = Kırmızı = 102
  4. Renk Tolerans = Gümüş = % 10

Sonuç = 1000Ω = 1K Ω, Tolerans %10

Örnek 2: 330 Ω, % 5 toleranslı 4 renk kodlu direncin renkleri nelerdir?

Çözüm:

  1. Renk = Turuncu
  2. Renk = Turuncu
  3. Renk Çarpan = Kahverengi
  4. Renk Tolerans = Altın Rengi

Sonuç:

330 Ohm Direnç

330 Ω direnç sembolü

3. bant rengi normal renk değerleri haricinde Altın Sarısı ve Gümüş renk de olabilmektedir. Bu şekilde olan dirençlerde eğer 3. Renk Altın Sarısı ise bu sefer birinci ve ikinci bant renk değeri yan yana yazılarak sol tarafa doğru bir 0(sıfır) silinir veya virgül kaydırılır yada birinci ve ikinci bant renk değeri yan yana yazılarak 10-1 değeri ile çarpım yapılır. Eğer 3. Renk Gümüş rengi ise bu sefer sol taraftan 00(iki sıfır) silinir veya virgül kaydırılır yada birinci ve ikinci bant renk değeri yan yana yazılarak 10-2 değeri ile çarpım yapılır. Bu şekilde olan dirençlere de birer örnek verelim.

Örnek3: Resimdeki direncin değeri ve toleransı nedir?

1 Ohm direnç

Çözüm:

  1. Renk = Kahverengi = 1
  2. Renk = Siyah = 0
  3. Renk Çarpan = Altın Sarısı = 10-1
  4. Renk Tolerans = Altın Sarısı = %5

Sonuç = 1 Ω, Tolerans %5

(Birinci ve ikinci bant değerini yan yana yazdık. 10 elde ettik. 3. Bant değeri Altın sarısı olduğundan 10 değerinden bir sıfır attık; ya da sola bir virgül kaydırdık, ya da 10 değerini 10-1 ile çarptık yani 10’a böldük. Bu üç farklı işlemin hangisi kolayınıza geliyorsa onu hafızanızda tutabilirsiniz.)

Örnek4: Resimdeki direncin değeri ve toleransı nedir?

0.1 Ohm Direnç

Çözüm:

  1. Renk = Kahverengi = 1
  2. Renk = Siyah = 0
  3. Renk Çarpan = Gümüş = 10-2
  4. Renk Tolerans = Altın Sarısı = %5

Sonuç = 0.1 Ω, Tolerans %5

(Birinci ve ikinci bant değerini yan yana yazdık. 10 elde ettik. 3. Bant değeri gümüş olduğundan 10 değerinden sola iki virgül kaydırdık, ya da 10 değerini 10-2 ile çarptık yani 100’e böldük.)

Direnç değerleri belirli bir katsayıda imal edilirler. Dirençler, bu katsayı değerlerinin 10, 100,1000,10.000, 100.000, 1.000.000, 10.000.000 kat çarpanlarında üretilirler. Aşağıdaki tabloda direnç değerlerinin katsayıları verilmiştir. Piyasada sıklıkla E12 serisi direnç katsayıları kullanılarak imal edilmiş dirençleri bulabiliriz. Bu katsayı değerine örnek verecek olursak 2.2 Ω, 22 Ω, 220 Ω, 2.2k Ω, 22k Ω, 220k Ω vs. gibi direnç değerleri imal edilmektedir. Hassas devrelerde ara direnç değerleri seri ve paralel bağlama ile elde edilebilir.

Standart olarak imal edilen direnç değerleri katsayı tablosu:

Direnç Üretim Katsayıları

Daha hassas devreler için 5 renkli ve 6 renkli dirençler üretilmektedir. Bu şekilde üretilen direnç değerlerine göre renk, çarpan, tolerans ve sıcaklık katsayısı tablosu şu şekildedir.

5 Bant, 6 Bant Direnç Renk Tablosu - Direnç Renk Kodları

Bu tabloya göre 5 ve 6 renkli direnç değerlerine bir örnek verelim.

5 Renk Bantlı direnç

5 Renk Bantlı Direnç

  1. 2. ve 3. Renk Bandı Sayı olarak yazılır, 4. Bant Çarpan olarak yazılır, 5. Bant ise tolerans değeri olarak ifade edilir. Bu direnç;

22000 Ω = 22 k Ω / %5 tolerans değerindedir.

6 Renk Bantlı Direnç

6 Renk Bantlı Direnç

1. 2. ve 3. renk bandı sayı olarak yazılır, 4. Bant Çarpan olarak yazılır, 5. Bant ise tolerans değeri 6. bant ise sıcaklık katsayısını ifade etmektedir. Bu katsayı direncin değerinin sıcaklıkla ne kadar değiştiğini belirtir. Birimi PPM/°C’dir

Bu direnç; 412000 Ω = 412 k Ω / %1 tolerans, 5 ppm değerindedir.

Direnç Renk Kodları

Konu anlatımımız bu kadar. Yorum yapmayı unutmayınız.

Devre hakkında yorumlarınızı aşağıdaki yorum kısmına yazabilirsiniz. Youtube kanalımızda da Temel Elektrik- Elektronik, Arduino ve mBlock ile ilgili ders videoları bulabileceksiniz. Youtube kanalıma abone olmayı da unutmayınız.

https://www.youtube.com/@candemirahmet

Oval@3x 2

Bu ipuçlarını kaçırmayın!

Kayıt butonuna bastıktan sonra e-postanız gelen kutunuza giderek gelen e-postayı onaylamayı unutmayınız. Gelen kutusunda görülmeyen postalar için Önemsiz -Spam klasörünü kontrol edebilirsiniz. Eğer kayıt e-postası ulaşmadıysa iletişim menüsünden bu durumu bildirebilirsiniz.

Yazan: Ahmet Candemir
Teknik Öğretmen - Cisco Instructor - Microsoft MCP - ECDL MS Office Advanced Expert - Adobe Eğitmeni - MEB Fatih Projesi Koordinatörü - Robotik Kodlama Eğitmeni